ИНТЕРВЈУ ЗА НЕДЕЛНИКОТ КОМПЛЕТНА МАРТ 2009
1. Nekolku zbora za Detskata ambasada Me\a[i, za nejzinite po~etoci, nejzinite aktivnosti i gri`a (ova ]e mi treba za vovedot)
Detskata ambasada ME\A[I e prvo-registrirana gra|anska organizacija za pravata na deteto vo Republika Makedonija, vo periodot na tranzicija. So svoite aktivnosti pridonese vo razvivaweto i jakneweto na gra|anska svest za detskite prava vo R.M. Ambasadata go sru{i molkot za detskite stradawa, osobeno za fizi~kata, seksualnata i ekonomskata zloupotreba na decata, otkrivaj}i vo javnosta pove}e slu~ai na zloupotrebi i direktno anga`iraj}i se za vospostavuvawe poefikasni mehanizmi za za{tita na decata. Vedna{ po zapo~nuvaweto na krizata vo Bosna i Hercegovina vo 1992 godina Ambasadata organizira{e prifat na decata begalci, destinacii, humanitarna pomo{ i kreativni aktivnosti so {to im pomogna na iljadnici deca begalci.
So ovozmo`uvawe i pottiknuvawe na gra|anite (decata, mladite i vozrasnite) da se otvorat za problemite {to gi ma~at decata, da pobaraat poddr{ka, da se informiraat za pravata na deteto, da gi izrazuvaat svoite mislewa za pra{awa od detskata za{tita i poefikasno da se samoorganiziraat za nivno re{avawe, Detskata ambasada pridonese za poefikasna implementacija na Konvencijata za pravata na deteto vo Republika Makedonija.
2. Dali decata vi se obra]aat za pomo[ (ili mo`ebi roditelite) kakvi se naj~esto problemite za koi vi se obra]aat i ne[to vo vrska so SOS linijata na ambasadata?
СОС телефонот за деца и млади при Првата детска амбасада во светот Меѓаши постои од 1993 година и е прв телефон од ваков вид во земјава. Во изминатите 15 години волонтерите на СОС telefonot одговориле на повеќе од 17.000 илјади повици на деца и млади од цела Македонија.
So otvoraweto na YOY telefonot za deca i mladi pri Prvata detska ambasada na svetot ME\A[I (PDASM), decata progovorija za svoite problemi. YOY slu`bata im ovozmo`i da izlezat od izolacijata, da sfatat deka ne se sami i deka ne se krivi za pretrpenoto nasilstvo.
Тимот на волонтери на СОС телефонот е составен од студенти и дипломирани психолози, социјални работници , социолози и педагози, како и 4 семејни терапевти. Воспоставена е посебна бесплатна СОС телефонска линија чиј што број е 0 800 1 2222, со работно време од 08.00 до 20.00 часот секој работен ден.
Volonterite odvojuvaat del od svoeto slobodno vreme za da mo`at da im pomognat na decata. Bez niv YOY slu`bata i voop{to celata dejnost na PDASM ne bi bila vozmo`na.
Najgolemiot broj од javuvawaта povrzani се со: semejnoto nasilstvo, razvodite, nedorazbirawata pome|u roditelite, nedorazbirawata me|u roditeli i deca, naru{enite semejni odnosi poradi alkoholizam na roditelite, poradi te{kata ekonomska sostojba ... Nasilstvoto za koe se javuvaaт decata se slu~uvalo naj~esto vo: u~ili{tata, semejstvoto, na ulica.
3. Kako im izleguvate vo presret? So koi aktivnosti im pomagata (soveti, obra]awe do soodvetni institucii...)
Principot na raboteweto se sostoi vo davawe odgovori na telefonskite povici i pri toa problemot se razgleduva od pove}e mo`ni aspekti. Ne se sugeriraat gotovi re{enija tuku se nudat mo`ni alternativi za re{avawe na problemot. Pri toa ne se osuduvaat postapkite na licata koi se javuvaat. Do re{enijata na problemot doa|aat samite javuva~i. Nekoi od mom~iwata i devojkite dolgo komuniciraat so nas, ponekoga{ i so meseci, duri i otkako problemot }e e nadminat. Dokolku vidot na problemot e nadvor od na{ite mo`nosti za re{avawe so telefonski razgovor , se bara medicinsko mislewe za tretman i go prosleduvame do medicinski ustanovi, organizacii, stru~ni lica i specijalisti koi se bavat so soodvetnata problematika.
Eden od osnovnite principi vo raboteweto na SOS telefonot e izbegnuvaweto na davawe soveti. Iako vakvoto pravilo mo`e da zvu~i nelogi~no toa ima svoja su{tinska opravdanost i objasnuvawe vo psiholo{kata teorija i iskustvata vo raboteweto so lu|e koi pobarale pomo{. Volonterite na SOS telefonot, namesto da davaat soveti so~ustvuvaat so problemite na javuva~ite, gi osvestuvaat izborite za re{avawe na problemite i davaat podr{ka.
Во Dетската амбасада имаме и семејни терапевти кои остваруваат разговори со членови на семејства кои бараат помош преку СОС телефонот.
Ако согледаме дека некој проблем бара да биде и институционално третиран тогаш се обраќаме до соодветните институции. Тоа се најчесто Народниот правобранител за детски права, Центрите за социјалана работа, Министерството за внатрешни работи, а во некои случаи се обраќаме и до Јавното обвинителство. Од надлежните институции секогаш бараме да нe информираат за мерките и активностите кои ги преземаат. Ова е еден од начин на кој ги следиме случаите. Некои од случаите ги работиме во соработка со други невладини организации сe со цел да се дејствува во најдобар интерес на децата.
4. Za kampawata za Odgovorno roditelstvo... {to vsu[nost zna~i ovaa kampawa i od kade i kako potekna idejata za ovaa kampawa? Dali toa bile reakcii i povici od deca ili?
Амбасадата Меѓаши преку 42 билборди во градот Скопје и 18 билборди во другите градови во Македонија оваа година повторно ја пренесува пораката дека на децата треба да им посветиме време и внимание. Со децата треба да се разговара, да се прашаат како им е, како поминаа на училиште, како со другарчињата, како ги совладуваат наставните соддржини и се што е во сферата на нивните потреби и интереси.
Податоците од нашиот СОС телефон за деца и млади 0800 12222 говорат дека децата се повеќе се осамени и отуѓени. Дека родителите се помалку им посветуваат внимание и време за разговор. Имаме повици во кои децата плачат и низ солзи ни кажуваат страшни работи поврзани со негрижа и запоставување од страна на нивните родители. Од друга страна секоја година имаме се понагласено насилство врз децата од страна на возрасните а и меѓу самите деца. Многу деца последниве години станаа жртви на педофили! Во една таква ситуација кога децата не се доволно заштитени многу е важно одговорното родителство. Родителот е тој кој треба да му овозможи на своето дете љубов, сигурност, заштита, информација, едукација...
5. Na ovaa kampawa im prethodea kampawite Dali go gu[navte va[eto dete i Dali mu ka`avte deka go sakate va[eto dete... Koja e srodnosta, kako se obmisleni i dali ]e prodol`at i ponatamu vo druga forma?
Koga ja po~navme kampawata pred 3 godini, prvoto moto be{e "Dali go gu{navte va{eto dete". Idejata postoe{e okolu 5-6 godini (kaj Gordana i Dragi), no nemavme sredstva za da ja realizirame kampawata, se do momentot koga Akcent media ni ovozmo`ija besplatni bilbordi, и тоа го прават три години по ред, za {to sme im mnogu blagodarni.
Потоа лани кампањата продолжи со мотото "Дали денес му кажавте на вашето дете колку го сакате?'' а оваа година со "Дали денес разговаравте со вашето дете". Целта е поттикнување на одговорно родителство. Колку почесто на децата им се покажува љубов прегрнувајќи ги, бакнувајќи ги и кажувајќи им "те сакам", толку повеќе ќе сакаат да покажат дека ја заслужуваат. Љубовта овозможува градење на чувство на самодоверба и самопочит кај децата. Но, сами по себе, гушкањето и кажувањето на детето дека е сакано, не се доволни. Потребно е и да се разговара...
За таа цел изработивме шест мотиви за билборди, со различни ситуации на семејства: родители кои се презафатени и немаат време да им посветат внимание на децата и да разговараат со нив и родители кои им посветуваат внимание и време на децата и разговараат со нив за сите секојдневни активности и преокупации кои ги имаат децата.
Илустрациите се изработени од Смиле Цветановски, илустратор.
6. Kako se odrazuva vrz decata neodgovornoto roditelstvo? Dali poseduvate odredeni podatoci koi svedo~at za problemi kaj decata kako rezultat na neodgovorno roditelstvo (deca so emocionalni problemi, problemi vo u~ili[teto, pa mo`ebi i nekoi pobizarni posledici)?
Тепањето не е успешен начин што ќе ги научи децата на добро однесување. Напротив, ги учи на агресија, раѓа отпор и придонесува за ослабување на врската меѓу родител и детето. Во почетокот тепањето може да се чини ефикасно, но може да се покаже дека родителите треба да удираат се посилно и посилно за да го постигнат истиот резултат. Викањето и постојаното критикување на децата може исто така да бидат штетнии да доведат до продолжени емоционални тешкотии. Ваквото казнување не им помага на децата да развијат самоконтрола и почит кон другите.
Детето жртва, ретко го пријавува насилството. Стравот е една од основните причини поради кој децата се уште не зборуваат отворено за овие појави и не веруваат дека некој ќе им помогне. Така, насилството долго време останува незабележано и од околината и од институциите а понекогаш се случува да се открие кога е предоцна и кога животот на детето е доведен во опасност.
Но зошто насилството не се пријавува од возрасните? Веројатно една од причините е прилагодувањето кон новонастанатите услови во општеството, воопшто, што создава би рекле еден вид индиферентно однесување на граѓаните. Тие, ваквите случаи, меѓу кои и семејното насилство им го препуштат на решавање на надлежните институции, така што во откривањето на овие појави има голем број на задоцнети реакции.
7. {to s# se smeta za neodgovorno roditelstvo? Koi postapki i odnesuvawa i kako vsu[nost treba da se odnesuva eden odgovoren roditel?
Roditelot mora da saka da go slu{a deteto i da obezbedi vreme za toa. @ivotot bara postojano re{avawe na nekoi problemi. Osnovno e sekoja edinka da se osposobi da gi prepoznava, prifa}a i samata da gi re{ava svoite problemi, taka i deteto. Najgolema gre{ka pravat roditelite koga sekojdnevnite problemi na deteto gi zemaat kako nivni i gi re{avaat tie, namesto da ovozmo`at deteto da gi osoznae i da po~ne samoto da se spravuva so niv. Taka poka`uvaat deka ne mu veruvaat na deteto deka mo`e samoto da gi re{ava svoite problemi i go spre~uvaat vo osamostojuvaweto. Od druga strana kaj roditelite koi se zalo`uvaat nivnite deca sami da gi re{avaat sopstvenite problemi imame poinakov priod, namesto da mu go re{i problemot, roditelot preku aktivnoto slu{awe na deteto mu olesnuva da go prepoznae i da go razbere svojot problem, a potoa samo da najde soodvetni re{enija ili vo sorabotka so roditelite, bliskite.
Zna~i deteto e prifateno kako li~nost koja ima svoi problemi i treba so sopstveni sili da se spravi so niv.
Postojat najrazli~ni tipovi problemi koi gi do`ivuva samo deteto i roditelot treba da bide svesen za toa. No ima problemi proizlezeni od decata koi se problemi i za samite roditeli: roditelite ne mo`at da gi prifatat nekoi povedenija na nivnite deca.
За неодговорен родител може да се смета личност која ги става своите лични потреби пред потребите на своите деца, а во тоа може да се вбројат следниве: купување на облека и храна само за себе си, родителот „нема“ доволно време за своето дете, запоставување на неговите проблеми и потреби, неостварување на нормална комуникација со детето, соодветно воспитување за правилен раст и развој на детето.
Еден одговорен родител се одликува со посветување на посебно големо внимание на своите деца, исслушување на нивните потреби, создавање посебна атмосфера помеѓу нив во кое детето ќе се чувствува сакано, заштитено, почитувано, исполнето со љубов, топлина и внимание. Едноставно, родителот треба да го наведе детето да во него гледа не само како родител кој што има правила и забрани за некои работи, туку и како вистински пријател на кој може да му каже сe што чувствува или сe што му се случува во животот без никаков страв и срам
8. Idni planirani aktivnosti na Ambasadata me\a[i, kampawi i aktivnosti?
Првата детска амбасада во светот Меѓаши пред месец и половина започна со спроведување на проектот "Градење на култура на детско учество", финансиран од Европската комисија. Овој проект има за задача да ги едуцира пред сe децата, а потоа и родителите, за начините како децата можат да учествуваат во креирањето на мониторингот на детските права и детското учество во секојдневниот живот, но и пошироко, со што се учат да станат директни учесници и во креирањето на општествените прашања од различни области, а се однесуваат на правата на детето. Во текот на овој проект ќе се изготви алтернативниот извештај за имплементацијата на Конвенцијата за правата на детето во Република Македонија кој е планирано да биде презентиран пред Комитетот за правата на детето на Обединети нации во Женева, во чие изготвување со одделни активности ќе земат учество децата.
Во тек е и проектот под име „Детство без насилство – кон подобар систем на детска заштита во Источна Европа“ во соработка со Фондацијата „Ничии деца“ од Полска. Во рамките на овој проект викендов одржуваме локален тренинг на тема „Одговорно родителство“. Предвидени се и локална и интернационална супервизија каде што ќе се работи на студии на случаи кои се јавуваат на нашиот СОС телефон.
Продолжуваат да работат и детските работилници каде што нашите членови можат да посетуваат часови по странски јазици, по компјутери, по ликовно, по применета уметност, оригами. СОС телефонот за деца и млади 0800 1 2222 (бесплатна линија) во координација со бесплатната правна служба активно продолжуваат да функционираат со вклучување на волонтери од соодветните области. Најчесто родителите и децата ни се обраќаат на овој телефон и така ги добиваме изворно информациите за повреда и злоупотреба на детските права.
Продолжува со редовна работа и Дневниот центар за деца што не одат на училиште. Секој четврток децата доаѓаат во просториите на Детската амбасада Меѓаши каде што социјално се едуцираат и се работи на нивно стекнување на хигиенски и работни навики.
|
|